شرب خمر، یکی از عمل‌هایی است که در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف، از نظرهای منفی نیز مورد بررسی و انتقاد قرار گرفته است. مصرف مشروبات الکلی و مستی ناشی از آن می‌تواند آثار مخربی بر فرد و جامعه داشته باشد. از مشکلات اجتماعی نظیر افزایش تصادفات رانندگی و جرم‌‌های مرتبط با مستی گرفته تا مشکلات سلامتی مثل افزایش بیماری‌های مزمن و وابستگی به مواد مخدر هستند. در بعضی از جوامع، شرب خمر به عنوان یک مشکل اجتماعی جدی شناخته شده و قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای محدود کردن مصرف آن وجود دارد.
شرب خمر یعنی چه؟
شرب خمر یک عمل است که از دو واژه “شرب” و “خمر” تشکیل شده است. در واقعیت، “شرب” به معنای نوشیدن، تزریق یا تدخین است و “خمر” به مایع یا جامدی اشاره دارد که باعث مستی میشود. این عمل معمولاً با مصرف مشروبات الکلی در نظر گرفته میشود و ممکن است دست ساز یا صنعتی باشد. در بسیاری از جوامع و قوانین، شرب خمر ممکن است مجرمانه تلقی شده و مجازات‌های مختلفی برای آن تعیین شده باشد.
در این قوانین، مقدار مصرف مشروب و واحد مصرفی مهم نیست. به عبارت دقیق‌تر، اینکه آیا شخص مست میشود یا نه، به عنوان یک معیار مهم محسوب نمی‌شود. اصلی‌ترین نکته این است که مصرف کننده تا حدی مشروب مصرف کند که از وضعیت مسکر بودن خارج نشود. به عبارت دیگر، مصرف حد مشخصی از مشروبات الکلی به عنوان مصرف مجاز ممنوع است.
لازم به ذکر است که در این قوانین، خالص بودن یا نبودن مشروب، مسئله‌ای است که نادیده گرفته نمی‌شود و مصرف مشروبات الکلی حتی اگر مخلوط باشند، می‌تواند موجب مجازات شود.
جرم شرب خمر چگونه اثبات میشود؟
جرم شرب خمر به موجب قوانین اسلامی به عنوان یک جرم تلقی میشود و برای اثبات این جرم ادله‌ای در نظر گرفته میشود. ادله‌ای که می‌توان برای اثبات جرم شرب خمر به کار برد عبارتند از:
- اقرار: اقرار به عنوان مهم‌ترین دلیل برای اثبات جرم شرب خمر مطرح است. اقرار به معنای اعتراف متهم به ارتکاب جرم است. اقرار می‌تواند به صورت نوشتاری، گفتاری یا حتی اشاره‌ای انجام شود. در اقرار، مهم‌ترین نکته این است که اعتراف به شرب خمر باید روشن و بدون ابهام باشد. همچنین، شخص متهم باید عاقل، بالغ، قاصد و مختار باشد و آگاهی داشته باشد. در غیر این‌صورت، حد بر او اجرا نمی‌شود. اگر اقرار تحت اکراه و شکنجه به دست آمده باشد، اعتبار ندارد.
- شهادت دو شاهد معتبر: برای اثبات جرم شرب خمر، نیاز به شهادت دو مرد عادل و معتبر است که شهادت دهند که متهم شراب مصرف کرده است. شهادت افراد باید معتبر و بدون هیچ ابهامی باشد.
- علم قاضی: از آنجا که جرم شرب خمر از جرایم خاصی است، علم قاضی نیز می‌تواند به عنوان دلیلی برای اثبات این جرم مطرح شود. علم قاضی به معنای آگاهی و شناخت قاضی از مفاد قانون و مسائل شرعی است.
در ضمن، مواد 177 قانون مجازات اسلامی نیز شرایطی را برای شاهدان در زمان ادای شهادت در جرم شرب خمر بیان می‌کند که به عناصری مانند بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، طهارت مولد، عدم داشتن خصومت با طرفین و عدم اشتغال به تکدی اشاره دارد.
بنابراین، برای اثبات جرم شرب خمر، می‌توان از اقرار، شهادت دو شاهد معتبر و علم قاضی به عنوان ادله استفاده کرد. این ادله باید به صورت معتبر و با رعایت مقررات قانونی و شرعی ارائه شوند.
شرب خمر در قانون مجازات اسلامی چه حکمی دارد؟
شرب خمر در قانون مجازات اسلامی به عنوان یک جرم تلقی میشود و مجازات‌های مشخصی برای آن تعیین شده است. بر اساس ماده 264 این قانون، مصرف مسکر از جمله شرب خمر با تمام ویژگی‌های مذکور موجب حد است. به عبارت دیگر، اگر کسی خمر را مصرف کند و به هر شکلی که باشد، این عمل موجب اعمال مجازات تعیین شده در این ماده میشود. این مجازات‌ها به منظور کیفری کردن اعمال شرب خمر توسط افراد به جهت حفظ نظم اجتماعی و اعمال اصول اسلامی تعیین شده‌اند.
در قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران، مجازات شرب خمر برای مسلمانان و غیر مسلمانان تعیین شده است. به عنوان حد شرعی، شرب خمر به هر شکلی که باشد، موجب اجرای مجازات حد شرعی میشود که در این مورد، 80 ضربه شلاق است. این مجازات به دقت در شرع مقدس اسلام تعیین شده و قاضی در تصرف و تعیین میزان مجازات شلاق حدی دخل ندارد.
در قانون مجازات اسلامی، دایره اعمال حد شرب خمر گسترده‌تر از مجرد خوردن شراب است و شامل تزریق و تدخین نیز میشود. این ماده به وضوح بیان می‌کند که مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین خمر به هر شکل و در هر حالتی، آگاهی از مسکر بودن را ایجاد کند یا نکند، موجب حد شرعی میشود.
یک نکته مهم در اینجا این است که حدود در اسلام به دقت تعریف شده‌اند و در موارد شک و شبهه، حد اجرا میشود. همچنین، هر کسی که به نحو علنی و متجاهرانه در اماکن عمومی و معابر مشروبات الکلی مصرف کند، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر، مجازات تعزیری متناسب را نیز دریافت می‌کند که در مورد شرب خمر به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم میشود.
مجازات‌های اعمالی در این زمینه به منظور افزایش نظم اجتماعی و حفظ اصول اسلامی تعیین شده‌اند.
اجرای مجازات شرب خمر چگونه اعمال میشود؟
اجرای مجازات شرب خمر در قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران به منظور بارداری از ارتکاب این جرم و ترتیب عملکرد در آن بسیار دقیق و مشخص تعریف شده است. هدف از اجرای مجازات شرب خمر، تربیت و اصلاح مرتکب این جرم و جلوگیری از ارتکاب مجدد آن است.
به طور کلی، اجرای مجازات شرب خمر برای مردان و زنان به شکل تزریق و تدخین در مورد مردان و خوردن در مورد زنان انجام میشود. افراد در حالت عریان و ایستاده (مردان) و ملبس و نشسته (زنان) تازیانه می‌خورند. واژه “تازیانه” به معنای شلاق است و برای اجرای حد استفاده میشود. البته، تازیانه نباید به سر و صورت و عورت محکوم زده شود.
مهم‌ترین نکته این است که اجرای مجازات شرب خمر باید در زمان افاقه مرتکب صورت گیرد، به این معنا که مرتکب باید از مستی خارج شده باشد و در وضعیت عادی باشد تا شدت ضربات را احساس کند و این اجرای حد موثر باشد.
مجازات شرب خمر در قانون اسلامی برای مسلمانان صادق است، اما اگر غیرمسلمان مبادرت به شرب خمر کند، حد بر او اجرا نمی‌شود. تنها در صورتی که غیر مسلمان به صورت علنی در انظار عمومی مبادرت به مصرف شرب خمر کند، مجازات بر او اعمال میشود. همچنین، افرادی که تظاهر به فعل حرام مانند شرب خمر در انظار عمومی نمایش دهند نیز قابل مجازات هستند.
نتیجه گیری
شرب خمر یکی از جرایم حرام و محرمانه در اسلام محسوب میشود و در قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران، مجازات شرب خمر به دقت تعریف و تعیین شده است. این مجازات به منظور بازدارندگی از ارتکاب این جرم و اصلاح مرتکبان در نظر گرفته شده است. اجرای حد شرب خمر به منظور ایجاد ندامت و اصلاح مرتکبان بسیار دقیق و مشخص انجام میشود.
